Από το DRS μέχρι το κουμπί του νερού – Αναλυτικός οδηγός για τα πολυλειτουργικά τιμόνια της F1 και τον ρόλο κάθε κουμπιού στον αγώνα
Η F1 είναι η κορυφαία έκφραση της καινοτομίας στον χώρο της αυτοκίνησης. Από τους υπερσύγχρονους κινητήρες έως τις αεροδυναμικές που επιτρέπουν πλευρικές δυνάμεις άνω των 5G και τα εξελιγμένα συστήματα ασφάλειας όπως το Halo, τα μονοθέσια του σπορ αποτελούν τεχνολογικά θαύματα.
Μέσα σε όλη αυτή την τεχνολογία, όμως, ο οδηγός καλείται να έχει απόλυτο έλεγχο σε ελάχιστα χιλιοστά του δευτερολέπτου. Εδώ έρχεται το τιμόνι ή μάλλον, ένας εξελιγμένος πίνακας ελέγχου, που μόνο ως απλό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Μπορεί να μοιάζει με κάτι βγαλμένο από cockpit αεροσκάφους, όμως κάθε κουμπί έχει λόγο ύπαρξης και είναι τοποθετημένο έτσι ώστε ο οδηγός να το ενεργοποιεί ενστικτωδώς με τους αντίχειρές του, ενώ ταξιδεύει με 300 χλμ./ώρα.
Αν και κάθε ομάδα διαμορφώνει το δικό της layout, τα περισσότερα τιμόνια περιλαμβάνουν κουμπιά για τον περιοριστή ταχύτητας στα pits, το DRS, το ραδιόφωνο, την ουδέτερη σχέση, την εκκίνηση του αγώνα, σημειώσεις για τα δεδομένα τηλεμετρίας, ακόμη και κουμπιά «Ναι» και «Όχι» για απαντήσεις με ελάχιστο χρόνο σκέψης.
Τι κάνει κάθε κουμπί στο τιμόνι της F1
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον ρόλο κάθε λειτουργίας, ας υποθέσουμε πως διανύουμε μία ημέρα αγώνα:
- N (Neutral): Βάζει την ουδέτερη σχέση.
- PL (Pit Limiter): Ενεργοποιεί τον περιοριστή ταχύτητας στα pits.
- MARK: Σημειώνει στο γράφημα της τηλεμετρίας μια χρονική στιγμή όπου παρατηρείται κάποιο πρόβλημα, όπως π.χ. απώλεια ισχύος.
- TALK: Ενεργοποιεί το μικρόφωνο για επικοινωνία με τον μηχανικό.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα, εμφανίζονται νέα κουμπιά:
- Race Start: Λειτουργεί σαν σύστημα ελεγχόμενης εκκίνησης.
- DRS: Ενεργοποιεί το Drag Reduction System για μείωση της αντίστασης και αύξηση της τελικής.
- OT (Overtake): Δίνει προσωρινή αύξηση ισχύος στον κινητήρα για επιθετική κίνηση.
- DRINK: Αντλεί υγρό (συνήθως νερό) στο κράνος του οδηγού για ενυδάτωση.
- BB+/BB–: Αλλάζει την κατανομή πέδησης μεταξύ εμπρός και πίσω άξονα.
- PC (Pit Confirm): Ενημερώνει τα pits για έκτακτη είσοδο.
- +1 / +10: Επιτρέπει αλλαγή συγκεκριμένων παραμέτρων, π.χ. αλλαγή σε αισθητήρα ή mode, ύστερα από οδηγία της ομάδας.
Στρατηγική με κουμπιά: Πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται
Παρότι η λειτουργία BB+ και BB– είναι συνηθισμένη, ορισμένες ομάδες χρησιμοποιούν εναλλακτική ονομασία, όπως BB F/R (Front/Rear). Όλα τα κουμπιά είναι χρωματικά διαφοροποιημένα και προσβάσιμα με τους αντίχειρες, ώστε ο οδηγός να μη μετακινεί τα χέρια του από τη βέλτιστη θέση οδήγησης.
Για παράδειγμα, όταν σε μια στροφή ο οδηγός θέλει να αλλάξει την ισορροπία φρεναρίσματος, μπορεί να το κάνει άμεσα με ένα πάτημα αντί να περιστρέψει κάποιο dial και να ρισκάρει την ισορροπία του τιμονιού. Για πιο σύνθετες ρυθμίσεις, υπάρχουν κυκλικοί διακόπτες για παραμέτρους όπως:
- STRAT (Strategy): Στρατηγική ρυθμίσεων κινητήρα.
- ENGINE: Παράμετροι λειτουργίας κινητήρα.
- MGU: Ρυθμίσεις ανάκτησης ενέργειας και υβριδικών μονάδων.
Ακόμα και σε sim racing, υπάρχουν τιμόνια όπως το Thrustmaster F1 Ferrari Wheel, που αναπαράγουν με ακρίβεια πολλές από αυτές τις λειτουργίες.
Μυστικότητα και Κώδικες Επικοινωνίας
Κάθε ομάδα κρατά τα στρατηγικά της μυστικά επτασφράγιστα. Οι οδηγοί επικοινωνούν με τους μηχανικούς μέσω κωδικοποιημένων σημάτων και ρυθμίσεων στο τιμόνι, ώστε να μην αντιλαμβάνονται άλλες ομάδες τις κινήσεις τους. Όταν σε πραγματικό χρόνο παρακολουθούν live δεδομένα από αντιπάλους, η στρατηγική μπορεί να αλλάξει ακαριαία ,γι’ αυτό και η διαχείριση του τιμονιού είναι μια τέχνη από μόνη της.